Czy z anoreksją można wygrać?

Anoreksja powszechnie uważana jest za jedną z tych chorób, z którymi walczy się przez całe życie. Przegrana oznacza nic innego jak śmierć z wycieńczenia.

Niezwykle trudno jest pogodzić się z myślą, że anorektyk lub anorektyczka umiera w zasadzie z głodu, mając wokół siebie wszystko, co potrzebne do życia, często łącznie z najlepszą opieką lekarską. Jest to sytuacja porównywalna do ekstremalnego strajku głodowego, przy którym otoczenie nie ma szans wobec uporu i determinacji strajkującego. Można więc zadać sobie pytanie: czy z anoreksją w ogóle można wygrać? Odpowiedź brzmi „tak”, ale tylko dzięki konsekwencji, profesjonalnej pomocy psychoterapeutycznej i zaangażowaniu otoczenia.

Zacznijmy od końca, bo wsparcie rodziny i bliskich chorej (anoreksja wciąż pozostaje chorobą głównie „kobiecą”) jest kluczowe, a wbrew pozorom nieoczywiste. Problem najczęściej polega na nieodpowiednim sposobie pomagania, czyli zmuszaniu do jedzenia. Tego rodzaju strategia wynika z niezrozumienia choroby bądź jej bagatelizowania. Jeśli bliscy pacjentki są przekonani, że problem zamyka się wyłącznie w głodzeniu się i dbaniu o sylwetkę, są w dużym błędzie, a ich pomoc może odnieść odwrotny skutek. Co może zrobić rodzina? Przede wszystkim uznać, że ma do czynienia ze śmiertelną chorobą. Nie rozmawiać o diecie, odchudzaniu i jedzeniu, ale o uczuciach, przeżyciach, o tym jak chora czuje się w rodzinie i co chciałaby zmienić. Anoreksja jest bowiem często symptomem większego problemu obecnego w systemie rodzinnym. Warto wtedy zjednoczyć siły i zastanowić się, czy choroba córki lub siostry nie jest reakcją na patologię systemu, np. nadmiernie sztywne zasady, zbyt wysokie wymagania, a nawet przemoc. Kiedy chora podejmie leczenie, rodzina powinna wykazać się konsekwencją i nie godzić się na żadne ustępstwa. Jednym z objawów anoreksji jest kłamanie i manipulacja, mające na celu uniknięcie terapii lub hospitalizacji. Ważne, aby rodzina chorej miała tego świadomość i była odporna na tego rodzaju działania.

Niezbędnym warunkiem wyleczenia anoreksji jest podjęcie profesjonalnej psychoterapii. Jeśli chora jest w stanie, który zagraża jej życiu, konieczna może być hospitalizacja na oddziale całodobowym, gdzie też odbywa się terapia. Innym rozwiązaniem jest terapia na oddziale dziennym, kiedy pacjentka codziennie przez ok. 8h przebywa na oddziale i uczestniczy w terapii. Jeśli mamy do czynienia z początkami choroby, a organizm anorektyczki nie jest jeszcze poważnie nadwyrężony, można rozpocząć od terapii doraźnej w postaci cotygodniowych konsultacji.

W przypadku anoreksji zastosowanie znajduje głównie psychoterapia psychodynamiczna, poznawczo-behawioralna i systemowa. Psychoterapia psychodynamiczna poszukuje źródeł choroby w przeszłych doświadczeniach pacjentki. Anoreksja jest tutaj rozumiana jako skutek konfliktów na różnych płaszczyznach psychiki, np. pomiędzy rozwijającą się sferą seksualności a dążeniem do pozostania dzieckiem i brakiem akceptacji dla dorastania. Terapeuta pomaga pacjentce interpretować jej zachowanie w kontekście tych konfliktów i znaleźć ich rozwiązanie, które nie będzie destrukcyjne.

Psychoterapia poznawczo-behawioralna jest, oprócz terapii psychodynamicznej, najczęściej stosowanym rodzajem terapii w leczeniu anoreksji. Jest to terapia skoncentrowana na teraźniejszości, czyli negatywnych emocjach, uczuciach i fałszywych przekonaniach związanych z własną sylwetką, wagą i jedzeniem, w nich bowiem upatruje przyczyn choroby. Jej celem jest wykształcenie w chorej realistycznych i pozytywnych przekonań na temat swojej fizyczności a także wypracowanie niedestrukcyjnych sposobów radzenia sobie z napięciem i trudnymi sytuacjami w życiu.

Terapia systemowa angażuje całą rodzinę pacjentki. To podejście traktuje anoreksję jako symptom problemu dotykającego cały system, kładzie więc nacisk na poprawienie wzajemnych relacji, znalezienie prawdziwego problemu i wyleczenie całej rodziny.

Walka z anoreksją nie musi być walką przegraną, jeśli tylko pacjentka i jej rodzina będą świadome, że mają do czynienia ze śmiertelną chorobą i w ten sposób będą do niej podchodzić.

Przeczytaj więcej w temacie leczenie anoreksji na stronie Gabinetu psychologicznego Izabeli Kielczyk – psychoterapia-kielczyk.pl. Zapisz się na psychoterapię indywidualną.